با بچه لجباز چیکار کنم؟ برخورد با بچه‌های لجباز می‌تونه واقعاً والدین رو به دردسر بندازه، مخصوصاً وقتی پای کارای ضروری مثل حموم رفتن، غذا خوردن یا خوابیدن وسط باشه. توی این موقعیتا، بهتره به‌جای اینکه مستقیم باهاشون کل‌کل کنیم، بهشون نشون بدیم که با این کارا نمی‌تونن روند کارا رو بهم بزنن.
اگه به‌جای گیر دادن به لجبازیاشون، بیشتر حواسمون به کارای خوبشون باشه و یه محیط آروم و حمایت‌گر براشون درست کنیم، احتمال اینکه باهامون راه بیان خیلی بیشتر می‌شه. با تشویق و جایزه دادن، می‌تونیم کم‌کم اعتماد به نفس بچه رو ببریم بالا و بهش یاد بدیم که رفتار درست چیه. اینطوری به‌جای دعوا و حرص خوردن، یه فضای قشنگ و مثبت بین خودمون و بچه‌مون می‌سازیم که هم به نفع اونه، هم به نفع خودمون.
دلیل لجبازی کودکان چیه؟
با بچه لجباز چیکار کنم؟ لجبازی تو بچه‌ها یه چیز ساده نیست، یه موضوع چندلایه‌ست که دلیلای مختلفی پشتشه و بیشتر وقتا به احساسات و نیازای بچه‌ها ربط داره. یکی از مهم‌ترین دلیل‌ها اینه که بچه می‌خواد جلب توجه کنه؛ یعنی با لجبازی کردن می‌خواد خودش رو بیاره وسط و نشون بده که به توجه و محبت نیاز داره.
یه دلیل دیگه هم می‌تونه این باشه که بچه داره تلاش می‌کنه استقلالش رو نشون بده. یعنی می‌خواد بگه “منم برای خودم یه کسی‌ام” و می‌خواد مرزای خودش رو مشخص کنه. گاهی وقتا هم لجبازی یه جور راه ابراز احساساته، مثلاً وقتی خسته‌ست، گرسنه‌ست یا حال خوبی نداره، نمی‌دونه چجوری بگه، با لجبازی نشونش می‌ده.
از اون طرف، اگه یه‌دفعه برنامه‌ی روزمره‌ش به‌هم بریزه، ممکنه حس ناامنی بکنه و همین باعث بشه لجبازی کنه. یه نکته مهم دیگه هم اینه که بچه‌ها خیلی وقتا از بزرگترا تقلید می‌کنن، مخصوصاً از اعضای خونواده. اگه ببینن یکی لجبازه، احتمال داره خودشونم همون رفتار رو یاد بگیرن. پس اگه پدر و مادرها بتونن این دلیل‌ها رو درست بشناسن و بفهمن چی پشت این رفتارهاست، خیلی راحت‌تر می‌تونن باهاش کنار بیان و کمک کنن بچه‌ها نیاز واقعیشون رو برطرف کنن.
ویژگی‌های بچه‌های لجباز چیه؟
با بچه لجباز چیکار کنم؟ کودکای لجباز یه سری ویژگی‌های خاص دارن که باعث می‌شه حسابی از بقیه بچه‌ها متفاوت باشن.
• یکی از مهم‌ترین خصوصیاتشون اینه که همیشه دوست دارن کارها رو فقط اون‌طوری که خودشون می‌خوان انجام بدن. مثلاً اگه یه راه خاصی برای پوشیدن لباس یا انجام تکلیف مدرسه تو ذهنشونه، به‌هیچ‌وجه حاضر نیستن روششونو عوض کنن یا به حرف کسی گوش بدن. این رفتار بیشتر به این خاطره که دلشون می‌خواد کنترل اوضاع رو خودشون به‌دست بگیرن و حس استقلال داشته باشن. اگه این موضوع درست مدیریت نشه، ممکنه باعث بحث و درگیری تو خونه یا حتی با دوستاشون بشه.
• این بچه‌ها معمولاً وقتی بهشون اخطار یا تذکر می‌دی، اصلاً جدی نمی‌گیرن و با تمام وجود در برابر خواسته‌های بزرگترا مقاومت می‌کنن.
• کاری که دوست نداشته باشن، انجام نمی‌دن! یعنی اگه کاری خلاف میلشون باشه، باهاش کنار نمیان و سریع از کوره در می‌رن. صبرشونم تو شرایط سخت یا موقعی که چالش پیش میاد، خیلی کمه.
• یه نکته جالب اینه که برا خودشون یه سری قانون درست می‌کنن و خیلی هم پایبندش هستن! یعنی فکر می‌کنن همون چیزی که تو ذهنشونه باید اجرا بشه، چون براشون مهمه که تصمیم‌گیرنده خودشون باشن.
• بچه‌های لجباز معمولاً با تغییرات یا شرایط سخت خیلی سخت کنار میان. ممکنه تو این موقعیت‌ها گریه کنن، جیغ بزنن یا پرخاشگر بشن تا توجه مامان‌بابا رو جلب کنن. اینا بیشتر وقتا به خاطر اینه که بلد نیستن احساساتشون رو درست بیان کنن.
• یه ویژگی دیگه‌شون اینه که حسابی دنبال رهبری‌ان! یعنی دوست دارن همیشه نفر اول باشن، تصمیم بگیرن، کنترل دست خودشون باشه. این نشون می‌ده که شخصیت قوی و مستقلی دارن، فقط باید کمکشون کنیم این قدرت رو تو مسیر درست استفاده کنن.
برخورد با کودکان لجباز چه روش‌هایی داره؟
با بچه لجباز چیکار کنم؟ برخورد با بچه‌های لجباز نیاز به حوصله داره، باید یه کم از دلشون خبر داشته باشی تا بفهمی چرا اینجوری رفتار می‌کنن. اولین کاری که باید بکنی اینه که واقعاً به حرفاش گوش بدی. وقتی بچه بفهمه که کسی داره حرفاشو می‌شنوه، خودش خیلی بیشتر همکاری می‌کنه. مثلاً اگه نمی‌خواد ناهار بخوره، به‌جای اینکه بهش زور بگی، یه کم باهاش حرف بزن، ببین چی اذیتش کرده. شاید خسته‌ست، شاید دلش گرفته، یا شاید فقط حوصله اون غذا رو نداره. این حرف زدن باعث می‌شه هم رابطه‌تون بهتر بشه، هم اون حس کنه براش ارزش قائلی.
یه راه دیگه اینه که بهش حق انتخاب بدی. بچه‌های لجباز با دستور دادن حال نمی‌کنن، ولی اگه بهش دو تا گزینه بدی، خودش حس می‌کنه داره تصمیم می‌گیره و کمتر مخالفت می‌کنه. مثلاً به‌جای اینکه بگی “الان باید بخوابی”، بگو: “می‌خوای قبل خواب قصه الف رو گوش بدی یا قصه ب رو؟” اینجوری حس کنترل بهش می‌دی، ولی درواقع داری هدایتش می‌کنی.
یه چیز خیلی مهم دیگه هم اینه که وقتی بچه شروع به غر زدن یا مخالفت می‌کنه، تو آروم باشی. اگه تو هم از کوره در بری، قضیه بدتر می‌شه. ولی اگه با یه لحن ملایم و آرام باهاش حرف بزنی، اونم کم‌کم آروم می‌شه. بچه خیلی خوب زبان بدن و حالت صداتو می‌فهمه، پس اگه آروم و مهربون باشی، راحت‌تر حرفتو گوش می‌ده.
تو خونه هم بهتره یه فضای آروم و مثبت درست کنی، جوری که بچه حس کنه نظرش مهمه. این باعث می‌شه هم باهات صمیمی‌تر بشه، هم کمتر دنبال لجبازی باشه. همدلی باهاش خیلی مهمه، یعنی خودتو بذاری جای اون. ببینی از دید اون دنیا چطوریه. اینطوری راحت‌تر می‌تونی باهاش کنار بیای.
در آخرم، باید بیشتر تمرکزت رو بذاری روی رفتارای مثبتش. یعنی هر وقت یه کار خوب کرد، حتی کوچولو، تشویقش کن. اینطوری کم‌کم می‌فهمه که با رفتار خوب می‌تونه توجه و محبت بگیره، نه با لجبازی. راستی، سنش هم خیلی مهمه. مثلاً بچه‌های ۴ یا ۵ ساله خیلی حساسن به دستور مستقیم. اگه به یه بچه‌ی چهار ساله بگی “الان باید بری بخوابی”، احتمال زیاد با یه “نه!” محکم روبه‌رو می‌شی! ولی اگه انتخاب رو بذاری دست خودش، احتمال همکاری خیلی بیشتر می‌شه. خلاصه که با لجبازا باید با سیاست و عشق جلو رفت.
لجبازی توی دخترا و پسرا چه فرقی داره؟
با بچه لجباز چیکار کنم؟ لجبازی توی دخترها و پسرها واقعاً یه جور نیست و کلی فرق داره، چون هم دلایلش متفاوته، هم شکل بروز دادنش. مثلاً پسرها معمولاً خیلی مستقیم و پر سر و صدا لجبازی می‌کنن. ممکنه داد بزنن، جیغ بکشن یا با پرخاش و عصبانیت حرف بزنن. اما دخترها بیشتر اهل قهر کردن، نادیده گرفتن یا بی‌محلی هستن. یعنی یه جورایی لجبازی‌شون رو با سکوت یا رفتارای غیرمستقیم نشون می‌دن.
این تفاوت بیشتر از اونجا میاد که پسرها دنبال نشون دادن قدرت و استقلال خودشونن، واسه همین لجبازی‌شون بیشتر حالت “من تصمیم می‌گیرم” داره. ولی دخترها معمولاً دنبال این هستن که توجه بگیرن یا رو بقیه اثر بذارن، واسه همین لجبازی‌شون نرم‌تر ولی پیچیده‌تره.
یه چیز دیگه هم اینه که محیط و فرهنگ اطراف بچه‌ها خیلی توی این قضیه تأثیر داره. مثلاً جامعه ممکنه از پسر انتظار داشته باشه که قوی و رک باشه، ولی از دختر انتظار داشته باشه که آروم و باوقار باشه. اینا باعث می‌شه که بچه‌ها از همون کوچیکی یاد بگیرن چطوری مخالفت یا لجبازی‌شون رو نشون بدن. پس وقتی با لجبازی بچه‌ها سر و کار داریم، باید حواسمون به جنسیت، سبک رفتاری و حتی شرایطی که توش بزرگ می‌شن هم باشه. یه برخورد یه‌جور با همه بچه‌ها جواب نمی‌ده!
در آخر…
مرکز روانشناسی مارال لیل نهاری با این هدف راه افتاده که به خانواده‌ها کمک کنه تا زندگی آروم‌تر و با کیفیت‌تری داشته باشن، مخصوصاً وقتی پای بچه‌های لجباز و چالش‌های تربیتی وسطه. تو این مرکز، مشاوره باتجربه و دلسوز هست که با روش‌های علمی و جدید، راهکارهایی کاربردی برای مدیریت رفتارهای سخت بچه‌ها ارائه می‌ده.
اینجا محیطش امن و حمایتیه، یعنی والدین می‌تونن با خیال راحت سوال‌ها و دغدغه‌هاشون رو مطرح کنن و کلی تکنیک یاد بگیرن برای اینکه رابطه‌شون با بچه‌ها بهتر بشه و توی تربیت بچه‌هاشون قوی‌تر عمل کنن. تمرکز اصلی اینجاست که بتونیم احساسات و نیازهای بچه‌ها رو درست بفهمیم و با صبر و خلاقیت، کمکشون کنیم تا مسیر رشد و پیشرفتشون رو بهتر طی کنن. خلاصه اگه دنبال یه جا هستی که واقعاً حالتو بفهمه و راه درستو نشونت بده، اینجا می‌تونه همون جایی باشه که لازم داشتی.
